پاسخی ناگـزیـر به یاوه های اغـواگـرِ «نسیم رهـرو»
(۸)
نویسندگان: « تیمور ساعی» و «فــریـد کارگر»
تاریخ نگارش: حمل ۱۳۹۹ش
فــــردا کـــه پیشگاه حقیقت شود پــدیــد
شرمنده رهـروی که عـمل بر مجاز کـرد
«حافـظ»
برنامۀ سازمان آزادیبخش مردم افغانستان(ساما):
نسیم رهرو در این خاطره گوئی، صرف از برنامۀ ساما به خامۀ زنده یاد مجید و زمان تصویب آن نام برده، بدون اینکه روی محتوای این مهم ترین سند رسمی معرف هویت فکری و موضع طبقاتی مجید و ساما و چرائی و چگونگی تصویب آن در اولین کنگرۀ این سازمان، تماسی بگیرد. دلیلش روشن است: او دیگر نه به خود مجید و نه به برنامۀ مجید باور ندارد. بناءً، برای اینکه عریضه خالی نماند، در عین ماستمالی تضاد ها، به این جملات مختصر و مبهمی که راه به عمق موضوع نمی برد، بسنده می کند:"در جلسۀ نخستین کنگرۀ ساما که در ماه جوزای سال ۱۳۵۹ش در شکردرۀ کهدامن برگزار شده بود،... شرکت کنندگان کنگره کلمه به کلمه برنامه را خواندند و رویش صحبت کردند، به اسثنای مواردی اندک و نه چندان[نچندان] مهم، برنامه ای که به قلم زنده یاد عبدالمجید کلکانی نوشته شده بود، تأیید شد. باید بگویم که در کنگرۀ اول، از اعضای مؤسس ساما، انجنیر نادرعلی دهاتی و داکتر سید هاشم صاعد نیز حضور داشتند".
قدری به موضوع تصویب برنامۀ رفیق مجید و فضای حاکم بر آن کنگره می پردازیم:
متعاقب گرفتاری رفیق مجید، در آستانۀ تدویر نخستین کنگرۀ ساما، سنتریسم داکتر هادی محمودی گریز پا برای بار دوم گل کرده و بی عرضگی وی از رهبری سازمانی مثل ساما و بی باوری وی به خط انقلاب دموکراتیک نوین و سه سلاح آن، آشکار گردید. در حالی که مؤسس ساما رفیق مجید در چنگ دشمن غدار بود، داکتر هادی با تنی چند از یارانش تعهدش با مجید را شکستانده و با گفتن دروغ های شاخدار به عنوان توجیه این عهدشکنی و گریز از زیر بار مسؤولیت و فرار از مبارزه، به کنگره نیامده و در عوض برای ارضای امیال روشنفکرانه اش چند صباحی در خط "دُگماــ سنتریستی" قلم و قدم زده و برای همیشه مبارزۀ جدی ضد امپریالیستی ــ ضد ارتجاعی را وداع گفته و سال های سال در غربت غرب زیسته و در اوج بی باوری به انقلاب توده ئی، در گمنامی مُرد.
با رفتن هادی محمودی سنتریست، دو خط در مقابل هم به کنگرۀ ساما رفتند: خط سنتیز شده توسط رفیق مجید و خط لیبرالی گروه های متحده. فضای کنگره هم آن گونه که نسیم رهرو با ماستمالی تضاد ها شسته و روفته نشان می دهد، نبود. نمایندگان هر یکی از این دو خط تلاش داشتند تا خط خود را بر کرسی بنشانند.
خط مطروحۀ رفیق مجید پشتوانۀ نسبتاً محکم ایدئولوژیک، سیاسی با دورنمای روشن کار، پشتوانۀ تشکیلاتی، نفوذ و تجربۀ کار توده ئی و وزنۀ قابل حساب عملی ــ نظامی داشت. نمایندگان خط رفیق مجید در کنگرۀ اول ساما، رفقائی بودند که بدون بزرگ نمائی، از تشکیلات موجود روستائی و شهری کشور به کنگره آمده بودند. در میان این رفقاء پردل، قاضی ضیاء، رضا، جبران، حمید خان و دیگران مطرح بودند و در برابر خط لیبرالی ــ التقاطی خوش درخشیدند. بعد ها با جا به جائی و حضور رفقاء میرویس فراهی و اسدالله (تیمور) در هیأت رهبری، این جمع تقویت یافت.
با فقدان رفیق مجید و کنار کشیدن هادی محمودی، نمایندگان خط لیبرالی ــ التقاطی گروه های متحده امیدوار بودند تا پس از مجید، ساما را دربست در خط لیبرالی بیندازند. نماینگان این گروه در غیاب آئین نامۀ دقیق برای اشتراک در کنگره، بر اساس بزرگ نمائی از نوع "نقیب انصاری"، در کنگره کمیت قابل حسابی را می ساختند. اما این گروه از عیب های جدی رنج می برد: از لحاظ ایدئولوژیک افکار التقاطی نامنسجم داشت؛ از نگاه سیاسی، خط و دورنمای روشن تعریف شده نداشت؛ فاقد پشتوانۀ محکم تشکیلاتی بود؛ تشکیلات روستائی و نفوذ توده ئی نداشت؛ محدود به شهر ها بود و از نگاه عملی ــ نظامی ناتوان و فاقد وزنه.
برخی از نمایندگان خط لیبرالی آدم های متنفذی بودند که با داشتن فن سخنوری و با کاربرد واژه های نامأنوس فرنگی در عرصه های سیاسی، فلسفی، حقوقی و...، قادر بودند به سهولت نمایندگان روستائی ناآشنا با این واژه های عاریتی بیگانه را مُجاب سازند و سر جای شان بنشانند. غیر از رفقای نامبرده در فوق و همفکران نچندان مشهور شان در خط رفیق مجید، بقیه نمایندگان سرشناس حاضر در کنگره به شمول نادر علی پویا، داکتر سید هاشم صاعد، اعظم دادفر و کلیه نمایندگان گروه های متحده، حول خط لیبرالی ــ التقاطی "التباس اسلامی" متمرکز بودند. با آنهم باید بی درنگ در پیشگاه تاریخ گواهی داد که زنده نام نادر علی پویا یک برازندگی از داکتر هادی محمودی داشت و آن این که به رغم تعهد شکنی هادی محمودی با مجید، تا زمان مرگش بر سر تعهدش با مجید و با خلق کشورش استوار ماند. این "مرد آهنین ساما" در یک وجبی مرگ، در انتخاب میان مرگ شرافتمندانه و زندگی شرمسارانه، نخستین را برگزید. در فقدان بانی و نخستین رهبر ساما، زنده یاد مجید، نادر علی پویا در مرکز میان جناح عملورز و با وزنۀ چپ و جناح راست روشنفکران بی عمل ساما قرار داشت. از همین جایگاه نادر علی پویا تا روز گرفتاری اش، مثل «چوئن لای» نقش حلقۀ رابط میان جناح های چپ و راست ساما را بازی کرد.
گرامی یاد داکتر سید هاشم صاعد پس از تدویر کنگره، به زودی از رهبری کنار کشید. به رغم این کنار کشیدن، موصوف با داششتن درجۀ علمی داکتری و سال ها تدریس در رشتۀ حقوق در پوهنتون کابل، با دانش ژرف و وسیع سیاسی ــ حقوقی اش، سال های سال در همکاری با زنده یاد "قیوم رهبر" و ساما، به حیث یک حقوقدان شناخته شده از موضع "جبهۀ متحد ملی افغانستان" در اروپا علیه جنایات سوسیال امپریالیسم اشغالگر و جنایتکار روس و جلادان بومی "خلقی ــ پرچمی" اش مبارزۀ سیاسی ــ حقوقی کرد. در سال های دهۀ نود میلادی لیبرال ها روی استاد صاعد حساب می کردند. در همان سال ها که استاد صاعد تازه از پاریس به کانادا رفته و ماندگار شده بود، در جلسات عمومی دموکراتیک در تورنتو شرکت می کرد، جلساتی که برای فعالان جوان حیثیت کلاس درس را داشت و آموزنده بود. در همان سال ها رفقای سامائی مقیم کانادا گزارشی به داخل ارسال کرده بودند که طبق آن در یکی از جلسات دموکراتیک که همه طیف های روشنفکری در آن حضور داشتند، برخی افراد لیبرال دموکراسی دموکراسی می گفتند. در آن جلسه استاد گرانمایه صاعد با تأکید در جواب فرد لیبرال گفته بود که"چه دموکراسی دموکراسی می گوئی؟ دموکراسی حرف آخر ما نیست و ما فراتر از دموکراسی می رویم" [۱۴]. استاد صاعد در سال های آخر حیاتش، زمانی که دست و دماغش از کار نیفتیده بود، می نوشت. او کتابی تدوین کرد و در آن کتاب، به حیث یکی از یازده تن از بنیانگزاران ساما در مورد شالوده های فکری ــ سیاسی و پیش شرط های ایدئولوژیک ــ سیاسی ایجاد ساما در پیشگاه تاریخ و نسل های امروز و فردای کشور مسؤولانه گواهی داد. یاد این دو همرزم سامائی پویا و استاد صاعد گرامی باد!
در چنین فضائی برنامۀ رفیق مجید برای تصویب به کنگره رفت و تقریباً بدون کم و کاست تصویب شد. در این شکی نیست که اوتوریتۀ معنوی و عملی زنده نام مجید نقش بارزی در تصویب برنامه اش داشته است، اما این اوتوریته به تنهائی در جدال میان دو خط متعارض فکری ــ سیاسی، کافی نبود. مضاف بر این نفوذ معنوی رفیق مجید، قدرت استدلال و منطق قوی رفقای مدافع این خط در کنگره توأم با وزنۀ سنگین تشکیلاتی، توده ئی، عملی و نظامی جناح چپ عملورز ساما در برابر بی وزنگی جناح راست؛ این تصویب شدن با اکثریت مطلق آرای برنامۀ دستنویس زنده یاد مجید را ممکن ساخته و بر لیبرال ها قبولانده شد. با تصویب برنامه و سند لیبرالی ــ التقاطی "اعلام مواضع" که در دومین کنگرۀ ساما (حمل ۱۳۷۵ش) باطل اعلام شد، مبارزه میان دو خط در ساما پایان نیافت، بلکه در اوضاع پس از کنگره تا زمان کنفرانس سرتاسری ساما به اشکال مختلف در تشکیلات ادامه یافت. زان پس تا کنون، این تضاد میان خط رزمندۀ رفیق مجید و خط راست لیبرالی ــ پراگماتیستی برای غیرایدئولوژیک ساختن و قلب ماهیت ساما، گرایشات انحرافی "چپ" قافیه بافان بی عمل، انحلال طلبی، اندیویدوآلیسم، و انحراف تسلیم طلبی ملی و طبقاتی اخیر مرکزیت منفور و مردود قبلی؛ تبارزات خود را داشته و ادامه یافته است.
در همین برنامۀ حداقل ساما که اکنون در دسترس همگان است، زنده یاد مجید بانی و رهبر انقلابی بی بدیل ساما، با تحلیل تاریخی از گذشتۀ کشور، تحلیل از ماهیت و اهداف استعماری سوسیال امپریالیسم توسعه طلب و اشغالگر روس، تحلیل ماهیت رژیم کودتای ثور در مرحلۀ تکاملی آن فاجعه و جنایت از منظر ملی و طبقاتی، همراه با ارائۀ سیمای طبقاتی جامعۀ آن روز افغانستان مستعمره؛ خصلت، راه، مرحله، نیرو های محرکه، آماج، اشکال مبارزه و شکل عمدۀ آن، وظائف و اهداف (ستراتیژی و تاکتیک) انقلاب کشور را همراه با ابزار سه گانۀ آن (سه سلاح خلق) مطرح کرده است. رفیق مجید ضمن برشمردن شرایط پیروزی این انقلاب و دور انداختن سه کوه گران از دوش زحمتکشان کشور، دورنمای آن را که غایت این پویۀ تکاملی و پیروزمند است و آن مارش تاریخی زحمتکشان به سوی گذار از "قلمرو جبر طبیعی و اجتماعی به قلمرو اختیار و آزادی " و " افق های روشن دنیای نوين" می باشد؛ در چشم انداز دیده و در خطوط کلی نمایانده است.
نسیم رهرو برای آنکه دوستان لیبرال و تازه اندیشش مخصوصاً انجنیر "عصمت" و "سحر" خفه نشوند و برنامۀ کار خودش برای ترسیم سیمای لیبرالی از مجید نیز آسیب نبیند، به بیان محتوای برنامه و ترسیم فضای حاکم بر آن کنگره و تذکر تقابل دو خط متضاد نمی پردازد و آن را مثل موارد چندگانۀ "نامطلوب" قبلی با سکوت برگزار می کند. این گونه برخورد غیرایدئولوژیک در امورِ دارای خصلت غلیظ ایدئولوژیک و سیاسی، گاهی به تسلیم و سجود می انجامد و زمانی به اپورتونیسم راست و ماستمالی فرصت طلبانه و منفعت طلبانۀ تضاد ها.
منابع و توضیحات در بخش پایانی می آید.
تاریخ نشر در افق انقلاب: ۰۷ جون ۲۰۲۰
ادامه دارد